Sam zbiór owych opowiadań, zawiera się w kompozycji zamkniętej. Rozpoczyna się "Opowiadaniem o sułtanie Szachirjarze i Szeherezadzie", przechodzi płynnie z jednego opowiadania w drugie, aby zakończyć się również opowiadaniem o sułtanie i jego żonie.
Sułtan Szachrijar nie ma zbyt dobrej opinii o kobietach. Uważa są niewierne i niegodne zaufania. Tak więc, każdą kolejną żonę, pozbawia życia tuż po nocy poślubnej. Losu poprzedniczek unika jednak Szeherezada. Piękna, mądra, bystra, aby uniknąć śmierci, co noc opowiada sułtanowi piękna i ciekawą baśń, ale jej nad ranem celowo nie kończy. Małżonek pochłonięty i zaciekawiony fabułą, odwleka wyrok na małżonce, bo chce poznać zakończenie opowieści. Ale ono nie następuje szybko. Jedna opowieść, przeplata się z druga, a druga z trzecią i tak dalej, aż do momentu, kiedy sułtan postanawia oszczędzić życie Szeherezady. Pozostali szczęśliwym małżeństwem do końca swych dni, a ona jego jedyną małżonką. Postać Szeherezady nie jest autentyczna, a zmyślone przez nią opowieści to nic innego jak zapis ludowej literatury perskiej.
Najstarsza, arabska ich wersja pochodzi z IX- X wieku i powstała w Bagdadzie, wciąż ewoluując. W X wieku po przejściu Iranu (Persja) w ręce muzułmanów, Księga przeszła przemianę i nazywała się " Tysiąc nocy". Już wtedy pojedyncze baśnie łączyła narracyjna postać Szeherezady. W XII wieku powędrował zbiór do Egiptu aby ulec dalszym przemianom, które trwały do XV wieku. Do Europy Księga dotarła w XVIII wieku i jako pierwszy przetłumaczył ją na język francuski pisarz A. Galland. Została wydana w dwunastu tomach na przełomie lat: 1704-1714. W Polsce znana była pod tytułem "Arabskie awantury" a tłumaczył ją Łukasz Sokołowski. Przełom nastąpił w trzysta lat po wydaniu rękopisu Gallanda, kiedy to arabski filolog Muhsin Mahdi odszukał, opracował i wydał w 1983 roku najstarszą, nie cenzurowaną wcześniej wersję "Tysiąca i jednej nocy." Na język niemiecki przełożyła ją arabistka Claudia Ott.
"Księga tysiąca i jednej nocy" jest dziś arcydziełem i zabytkiem światowej literatury. Opiera się na legendach arabskich, egipskich, staroindyjskich, epopejach perskich (irańskich), starożytnych przypowieściach babilońsko - asyryjskich i beduińskich.
Opowiadania te, są zapisem wyobrażeń prostego ludu na temat życia i zachowań bogaczy oraz elit z wyższych sfer, które lud na co dzień widywał tylko podczas wielkich uroczystości, ale nie przebywał wśród dostojników i nie bratał się z nimi. Dlatego wyobrażenia biednego poddanego na temat zamożnych dworzan i władców, są często przesadzone, przejaskrawione i wyolbrzymione ponad miarę. W szczególności, zaś dostrzec możemy to w opisach jedzenia podawanego w zamożnych domach, sytości posiłków, ilości posiadanego dobytku, posiadanych klejnotów...Czyli wszystkiego tego, czym biedny poddany nie dysponował, a o czym pewnie marzył.
W oryginalnej wersji Księga przesycona jest erotyzmem i okrucieństwem. Na pewno nie była stworzona z myślą o dzieciach. Stanowiła raczej rozrywkę na dworach władców i w jego alkowach.
Osobliwości Bliskiego Wschodu takie jak: potężne dżiny, groźne demony, zaklęte talizmany, legendarne skarby w Sezamie, czarodziejskie lampy, osadzone są w realiach ówczesnego starożytnego świata arabskiego i egipskiego.
Gorące i suche piaski pustyni, palące słońce, kolorowe i gwarne miasta z egzotyczną muzyką rozbrzmiewającą na zakurzonych i słonecznych uliczkach, haremowe piękności oraz przepych i bogactwa Bliskiego Wschodu to wszystko, co znajdziemy w "Księdze tysiąca i jednej nocy".
Po dziś dzień, opowieści te są inspiracją dla twórców muzyki, literatury, sztuki. Postacie takie jak Aladyn, Ali - Baba, Sindbad Żeglarz, stały się znanymi postaciami z kreskówek, filmów fabularnych i sztuk teatralnych oraz muzycznych. Co ciekawe, ani baśni o "Ali Babie i czterdziestu rozbójnikach", ani baśni o "Aladynie i czarodziejskiej lampie" nie uświadczymy w oryginalnym zbiorze "Księgi tysiąca i jednej nocy". Stworzone zostały raczej na potrzeby najmłodszego słuchacza.
Oczarowały swą treścią i natchnęły takich twórców jak min.: Jana Christiana Andersena - " Baśń o latającym kufrze", Bolesława Leśmiana -"Klechdy sezamowe" i " Przygody Sindbada Żeglarza" oraz wielu kompozytorów i muzyków: Nikołaja Rimskiego - Korsakowa - " Szeherezada", Maurycego Ravela- "Szecherezada", Karola Szymanowskiego- "Szeherezada", Jacka Kaczmarskiego:- "Wyznanie kalifa,czyli o mocy baśni", Kornela Makuszyńskiego "Awantury arabskie" i wielu, wielu innych.
Zawartość "Księgi tysiąca i jednej nocy" - wybór opublikowany w Polsce:
(podlinkowane tytuły zamieściłam na moim blogu w zakładce "Księga 1000 i jednej nocy").
1. Opowieść o królu Szachrijarze i jego bracie, królu Szachzamanie.- (pochodzenie indyjsko - perskie)
a) Opowieść o ośle, wołu i gospodarzu - (pochodzenie indyjsko - perskie)
2. Opowieść o kupcu i dżinie. -
a) Opowieść pierwszego starca. -
b) Opowieść drugiego starca. -
c) Opowieść trzeciego starca. -
3. Opowieść o rybaku i dżinie. - (pochodzenie egipskie)
a) Opowieść o wezyrze króla Juana i o mędrcu Rujanie. -
b) Opowieść o królu Sindibadzie. -
c) Opowieść o niewiernym wezyrze. -
d) Opowieść o zaczarowanym młodzieńcu. -
4. Opowieść o tragarzu i dziewczętach. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
a) Opowieść pierwszego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
b) Opowieść drugiego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
c) Opowiadanie trzeciego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
d) Opowiadanie najstarszej dziewczyny. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
e) Opowiadanie drugiej dziewczyny. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
5. Opowieść o trzech jabłkach. -
6. Opowieść o wezyrze Nur ad - Dinie i jego bracie Szams -ad Dinie. -
7. Opowieść o krawcu i garbusie, o Żydzie, o zarządcy kuchni i chrześcijaninie i o tym, co pomiędzy nimi zaszło.
a) Opowiadanie chrześcijanina. -
b) Opowiadanie zarządcy kuchni. -
c) Opowiadanie żydowskiego lekarza.
8. Opowiadanie krawca. -
a) Opowiadanie balwierza o sobie samym. -
b) Opowiadanie balwierza o pierwszym bracie. -
c) Opowiadanie balwierza o drugim bracie. -
d) Opowiadanie balwierza o trzecim bracie. -
e) Opowiadanie balwierza o czwartym bracie. -
f) Opowiadanie balwierza o piątym bracie. -
g) Opowiadanie balwierza o szóstym bracie. -
9. Opowieść o dwu wezyrach i o Anis al-Dżalis. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
10. Opowieść o kupcu Ajjubie, jego synu Ghanimie i córce Fitnie.
a) Opowieść rzezańca Buchaita. -
b. Opowieść rzezańca Kafura.
11. Opowiadanie o lisie, wilku i człowieku. - (pochodzenie indyjskie)
12. Opowieść o myszy i łasicy - bajka staroindyjska- (pochodzenie indyjskie)
13. Opowieść o pawiu i wróblu - (pochodzenie indyjskie)
14. Opowiadanie o sprzątaczu rzeźni i małżonce pewnego dostojnika.- (pochodzenie egipskie)
15. Opowiadanie o Harunie ar-Raszidzie, Persie Alim i o tym, co wiąże się ze sprawą pewnego Kurda. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipska)
16. Opowieść o Alim Szar i niewolnicy Zumurrud. - (pochodzenie syryjsko - egipskie)
17. Opowieść o niewolnicach różnych kolorów. - (tematyka romantyczne)
18. Opowiadanie o biedaku i jego szlachetnym przyjacielu. -
19. Opowiadanie o Wardanie -rzeźniku. - (pochodzenie egipskie)
20. Opowieść o hebanowym koniu. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
21. Opowieść o kalifie Harunie ar- Raszidzie i Zubejdzie w kąpieli. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
22. Opowieść o głupcu i złodzieju - (pochodzenie egipskie)
23. Opowieść o Anuszirwanie i kobiecie. - (pochodzenie perskie przed erą muzułmańską)
24. Opowieść o kobiecie i kłamliwych starcach. -
25. Opowieść o trojgu nieszczęśliwie zakochanych. - (pochodzenie beduińskie)
26. Opowieść o miłość do Abu Isy do Kurrat al-Ajn.- (tematyka romantyczna)
27. Opowiadanie o Anuszirwanie. - (pochodzenie perskie przed erą muzułmańską)
28. Opowiadanie o kowalu i cnotliwej dziewczynie. -
29. Opowiadanie o bogobojnym Izraelicie i chmurze. -
a) Opowiadanie o chrześcijańskiej księżniczce nawróconej na islam. -
30. Opowiadanie o sprawiedliwości Allacha. -
31. Opowieść o Sindbadzie Żeglarzu - Wstęp - - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
a) "Pierwsze opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podrózy pierwszej"- (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
b) "Drugie opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży drugiej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
c) "Trzecie opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży trzeciej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
d) "Czwarte opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży czwartej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
e) "Piate opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży piątej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
f) "Szóste opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży szóstej"- (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
g) "Siódme opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży siódmej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
32. Opowieść o Miedzianym Mieście. - (arabskie przed wpływami muzułmańskimi)
33. Opowieść o Dżuadarze, synu kupca Omara i jego dwóch braciach. - (pochodzenie egipskie - stanowi inną wersję opowieści o "Aladynie i zaczarowanej lampie")
34. Opowiadanie o Harunie ar-Raszidzie i młodej Bediunce. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
35. Opowieść o zakochanych z plemienia Uzra. - (pochodzenie beduińskie)
36. Opowieść o Beduinie i jego wiernej żonie - (pochodzenie beduińskie)
37. Opowiadanie o przygodach Alego al- Zajbak z Kairu. - (pochodzenie egipskie)
38. Opowieść o zaślubinach Badr Basima, syna króla Szachrimana z córką krola Samandala. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
39. Opowieść o mieszkańcu Górnego Egiptu i jego żonie Frankijce. - (pochodzenie syryjsko - egipskie)
40. Opowieść o szewcu Maarufie. - (pochodzenie egipskie)
41. Zamknięcie opowiadanie o królu Szachrijarze i jego bracie królu Szachzamanie i o Szeherezadzie. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
W różnych wydaniach "Księgi tysiąca i jednej nocy" mamy do wyboru różne opowieści. Poniższe znaleźć możemy dodatkowo w dziewięciotomowej pracy zbiorowej (Władysław Kubiak, Andrzej Czapkiewicz, Jerzy Lisowski, Jerzy Ficowski i inni) pod tytułem "Księga tysiąca i jednej nocy".
42. Opowiadanie o człowieku i zwierzętach.
43. Opowiadanie o kruku i o kocie.
44. Opowiadanie o tkaczu i kuglarzu.
45. Opowiadanie o jałmużnie i pożytku z niej.
46. Opowiadanie o bogatym królu i Aniele Śmierci.
47. Opowiadanie o kobiecie i dziecku.
48. Opowiadanie o Izraelicie, który odzyskał swoje dzieci.
49. Opowiadanie o kochankach z Barsy.
50. Opowieść o sprawkach chytrej Dalili.
51. Opowieść o Ardeszirze i Hajat an-Nufus.
52. Opowieść o Sejf al- Muluku i Badiat al-Dżamal.
53. Opowieść o Hasanie, złotniku z Barsy.
54. Opowieść o kupcu Masurze i jego ukochanej Zajn al- Mawasif.
55. Opowieść o Abu Kirze i Abu Sirze. - (pochodzenie egipskie, folklor miejski)
56. Opowieść o Abdullachu z lądu i Abdullachu z morza.
57. Opowieść o przygodzie Haruna ar-Raszida i o młodzieńcu z Omanu.
58. Opowieść o Ali - Babie, czterdziestu rozbójnikach i niewolnicy Mardżanie- całkowita i wyczerpująca
( część I, część II, część III )
59. Opowieść o kobiecych podstępach.
60. Opowieść o nocnej przygodzie kalifa.
61. Opowieść o trzech siostrach.
62. Opowiadanie o skradzionej sakiewce.
Dodatkowe opowiadania w wersjach wydawanych dla dzieci:
63. Opowiadanie o kalifie Omarze i młodym Beduinie.
64. Opowiadanie o zaczarowanej studni.
65. Opowiadanie o ślepym Abdallachu.
66. Opowieść o Azemie i królowej duchów.
67. Książe Ahmed i wieszczka Pari Banu.
68. Opowieść o Aladynie i czarodziejskiej lampie. (część I , część II, część III)
(podlinkowane tytuły zamieściłam na moim blogu w zakładce "Księga 1000 i jednej nocy").
1. Opowieść o królu Szachrijarze i jego bracie, królu Szachzamanie.- (pochodzenie indyjsko - perskie)
a) Opowieść o ośle, wołu i gospodarzu - (pochodzenie indyjsko - perskie)
2. Opowieść o kupcu i dżinie. -
a) Opowieść pierwszego starca. -
b) Opowieść drugiego starca. -
c) Opowieść trzeciego starca. -
3. Opowieść o rybaku i dżinie. - (pochodzenie egipskie)
a) Opowieść o wezyrze króla Juana i o mędrcu Rujanie. -
b) Opowieść o królu Sindibadzie. -
c) Opowieść o niewiernym wezyrze. -
d) Opowieść o zaczarowanym młodzieńcu. -
4. Opowieść o tragarzu i dziewczętach. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
a) Opowieść pierwszego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
b) Opowieść drugiego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
c) Opowiadanie trzeciego żebraka. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
d) Opowiadanie najstarszej dziewczyny. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
e) Opowiadanie drugiej dziewczyny. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
5. Opowieść o trzech jabłkach. -
6. Opowieść o wezyrze Nur ad - Dinie i jego bracie Szams -ad Dinie. -
7. Opowieść o krawcu i garbusie, o Żydzie, o zarządcy kuchni i chrześcijaninie i o tym, co pomiędzy nimi zaszło.
a) Opowiadanie chrześcijanina. -
b) Opowiadanie zarządcy kuchni. -
c) Opowiadanie żydowskiego lekarza.
8. Opowiadanie krawca. -
a) Opowiadanie balwierza o sobie samym. -
b) Opowiadanie balwierza o pierwszym bracie. -
c) Opowiadanie balwierza o drugim bracie. -
d) Opowiadanie balwierza o trzecim bracie. -
e) Opowiadanie balwierza o czwartym bracie. -
f) Opowiadanie balwierza o piątym bracie. -
g) Opowiadanie balwierza o szóstym bracie. -
9. Opowieść o dwu wezyrach i o Anis al-Dżalis. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
10. Opowieść o kupcu Ajjubie, jego synu Ghanimie i córce Fitnie.
a) Opowieść rzezańca Buchaita. -
b. Opowieść rzezańca Kafura.
11. Opowiadanie o lisie, wilku i człowieku. - (pochodzenie indyjskie)
12. Opowieść o myszy i łasicy - bajka staroindyjska- (pochodzenie indyjskie)
13. Opowieść o pawiu i wróblu - (pochodzenie indyjskie)
14. Opowiadanie o sprzątaczu rzeźni i małżonce pewnego dostojnika.- (pochodzenie egipskie)
15. Opowiadanie o Harunie ar-Raszidzie, Persie Alim i o tym, co wiąże się ze sprawą pewnego Kurda. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipska)
16. Opowieść o Alim Szar i niewolnicy Zumurrud. - (pochodzenie syryjsko - egipskie)
17. Opowieść o niewolnicach różnych kolorów. - (tematyka romantyczne)
18. Opowiadanie o biedaku i jego szlachetnym przyjacielu. -
19. Opowiadanie o Wardanie -rzeźniku. - (pochodzenie egipskie)
20. Opowieść o hebanowym koniu. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
21. Opowieść o kalifie Harunie ar- Raszidzie i Zubejdzie w kąpieli. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
22. Opowieść o głupcu i złodzieju - (pochodzenie egipskie)
23. Opowieść o Anuszirwanie i kobiecie. - (pochodzenie perskie przed erą muzułmańską)
24. Opowieść o kobiecie i kłamliwych starcach. -
25. Opowieść o trojgu nieszczęśliwie zakochanych. - (pochodzenie beduińskie)
26. Opowieść o miłość do Abu Isy do Kurrat al-Ajn.- (tematyka romantyczna)
27. Opowiadanie o Anuszirwanie. - (pochodzenie perskie przed erą muzułmańską)
28. Opowiadanie o kowalu i cnotliwej dziewczynie. -
29. Opowiadanie o bogobojnym Izraelicie i chmurze. -
a) Opowiadanie o chrześcijańskiej księżniczce nawróconej na islam. -
30. Opowiadanie o sprawiedliwości Allacha. -
31. Opowieść o Sindbadzie Żeglarzu - Wstęp - - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
a) "Pierwsze opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podrózy pierwszej"- (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
b) "Drugie opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży drugiej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
c) "Trzecie opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży trzeciej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
d) "Czwarte opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży czwartej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
e) "Piate opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży piątej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
f) "Szóste opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży szóstej"- (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
g) "Siódme opowiadanie Sindbada Żeglarza dotyczące podróży siódmej" - (pochodzenie asyryjsko - bagdadzkie)
32. Opowieść o Miedzianym Mieście. - (arabskie przed wpływami muzułmańskimi)
33. Opowieść o Dżuadarze, synu kupca Omara i jego dwóch braciach. - (pochodzenie egipskie - stanowi inną wersję opowieści o "Aladynie i zaczarowanej lampie")
34. Opowiadanie o Harunie ar-Raszidzie i młodej Bediunce. - (pochodzenie bagdadzkie przed erą egipską)
35. Opowieść o zakochanych z plemienia Uzra. - (pochodzenie beduińskie)
36. Opowieść o Beduinie i jego wiernej żonie - (pochodzenie beduińskie)
37. Opowiadanie o przygodach Alego al- Zajbak z Kairu. - (pochodzenie egipskie)
38. Opowieść o zaślubinach Badr Basima, syna króla Szachrimana z córką krola Samandala. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
39. Opowieść o mieszkańcu Górnego Egiptu i jego żonie Frankijce. - (pochodzenie syryjsko - egipskie)
40. Opowieść o szewcu Maarufie. - (pochodzenie egipskie)
41. Zamknięcie opowiadanie o królu Szachrijarze i jego bracie królu Szachzamanie i o Szeherezadzie. - (pochodzenie indyjsko - perskie)
W różnych wydaniach "Księgi tysiąca i jednej nocy" mamy do wyboru różne opowieści. Poniższe znaleźć możemy dodatkowo w dziewięciotomowej pracy zbiorowej (Władysław Kubiak, Andrzej Czapkiewicz, Jerzy Lisowski, Jerzy Ficowski i inni) pod tytułem "Księga tysiąca i jednej nocy".
42. Opowiadanie o człowieku i zwierzętach.
43. Opowiadanie o kruku i o kocie.
44. Opowiadanie o tkaczu i kuglarzu.
45. Opowiadanie o jałmużnie i pożytku z niej.
46. Opowiadanie o bogatym królu i Aniele Śmierci.
47. Opowiadanie o kobiecie i dziecku.
48. Opowiadanie o Izraelicie, który odzyskał swoje dzieci.
49. Opowiadanie o kochankach z Barsy.
50. Opowieść o sprawkach chytrej Dalili.
51. Opowieść o Ardeszirze i Hajat an-Nufus.
52. Opowieść o Sejf al- Muluku i Badiat al-Dżamal.
53. Opowieść o Hasanie, złotniku z Barsy.
54. Opowieść o kupcu Masurze i jego ukochanej Zajn al- Mawasif.
55. Opowieść o Abu Kirze i Abu Sirze. - (pochodzenie egipskie, folklor miejski)
56. Opowieść o Abdullachu z lądu i Abdullachu z morza.
57. Opowieść o przygodzie Haruna ar-Raszida i o młodzieńcu z Omanu.
58. Opowieść o Ali - Babie, czterdziestu rozbójnikach i niewolnicy Mardżanie- całkowita i wyczerpująca
( część I, część II, część III )
59. Opowieść o kobiecych podstępach.
60. Opowieść o nocnej przygodzie kalifa.
61. Opowieść o trzech siostrach.
62. Opowiadanie o skradzionej sakiewce.
Dodatkowe opowiadania w wersjach wydawanych dla dzieci:
63. Opowiadanie o kalifie Omarze i młodym Beduinie.
64. Opowiadanie o zaczarowanej studni.
65. Opowiadanie o ślepym Abdallachu.
66. Opowieść o Azemie i królowej duchów.
67. Książe Ahmed i wieszczka Pari Banu.
68. Opowieść o Aladynie i czarodziejskiej lampie. (część I , część II, część III)
Dzięki wielkie za zdjęcia i niektóre opowiadania- Czuje w nich tez przemycenie Azjatycko-Indyjskich klimatów :)
OdpowiedzUsuńDziękuję bardzo:) Kultura arabska, hinduska i dawnej Azji Mniejszej, od zarania dziejów mieszały się ze sobą i stąd opowieści tak piękne i niesamowite:)
Usuń